چالش پایه در تولید نظریه علوم انسانی
بسمه‌تعالی سال‌هاست در کشور ما موضوع تولید علوم انسانی اسلامی از طرف حاکمیت و قاطبه ای از چهره های روحانی و حتی نظامی و سیاسی مطرح و موردپا فشاری قرار گرفته است.بحث اسلامی‌سازی علوم انسانی برای همه رشته‌ها و تخصص‌ها به عنوان خواست حاکمیتی پی گرفته می‌شود.و در این راستا در پاره‌ای از موارد این خواست به یک فشار ملی بر مراکز علمی تبدیل شده است. از جمله‌ی این موارد می‌توان به نظریه اسلامی ایرانی پیشرفت، تولید نظریه اسلامی ایرانی سبک زندگی اسلامی، تولید نظریه تعلیم و تربیت اسلامی اشاره کرد. در مواردی همانند نظریه پیشرفت ایرانی اسلامی، سازمانی با منابع سرمایه‌ای و بودجه و منابع انسانی، مأموریت یافته‌اند به تولید چنین دانشی همت گمارند. سؤال پایه این است که چنین محیطی و با فرض تدوین قرارداد علمی با نخبگان دانشگاهی متعدد، زمینه برآورده‌سازی چنین خواسته‌ای یعنی تولید نظریه‌ی پیشرفت اسلامی ایرانی را دارد. نگارنده بر این باور است که خود این محیط سازمانی و منابع مالی و سرمایه ای اولین مانع در تحقق چنین خواسته‌ای است. در مثالی دیگر، چندین سال است که قرار بر تولید و طراحی نظریه سبک زندگی اسلامی است. جمعی مأموریت یافته اند برای تحقق این هدف همت گمارند. خوشبختانه این‌بار دیگر سازمانی عریض و طویل و منابع سرمایه‌ای در کار نیست. جمعی محدود با قرارداد کاری با نخبگان حوزه و دانشگاه پی‌گیر این امر هستند. اگر ثمره این کار بررسی شود در عمل از دانشی به نام «نظریه سبک زندگی اسلامی ایرانی» خبری نیست. عده‌ای محقق دانشگاهی و حوزوی بخشی از بحث و امکان تولید نظریه را دنبال و گزارش می‌کنند؛ حاصل کار محققان برای تولید نظریه در کارگروهی مورد بحث و واکاوی قرار می‌گیرد تا راه رسیدن به نظریه هموار شود. اساساً این فرایند می‌تواند زایای یک نظریه باشد. بطور اساسی باید به این سؤال اندیشید که آیا تولید نظریه کاری جمعی است. به این سؤال اندیشیده‌ایم آیا امری شدنی و تحقق یافتنی است که عده‌ای مأموریت یابند نظریهای را که ما از قبل ویژگی‌هایش را معین کرده‌ایم، تولید کنند. در محیطی که عنوان و پاره‌ای از ویژگی‌های نظریهای از قبل توسط حاکمیت و با مطالبه‌گری علمای بلاد و فرماندهان نظامی و سیاسی معین و پی گرفته می‌شود، خلاقیت واگرا در تولید نظریه معنی و مفهوم ندارد. به باور نگارنده چنین محیطی برای هدف تولید نظریه عقیم است. بالعکس نظریه در محیطی آزاد و در رهاشدگی ذهنی توسط محققی عاقل و پخته بدون داشتن نیت قبلی برای زاییدن و جلب توجه اجتماعی، خلق می‌شود. در مثالی دیگر در جریان تدوین سند تحول نظام آموزش و پرورش کشور در اواخر دهه نود رئیس جمهور وقت و جمعی دیگر بر تولید نظریه متناسب برای نظام آموزش و پرورش جمهوری اسلامی پای فشردند و فرایند...